VUG 15 jaar: Sterk door bundeling van krachten

21/06 - Wie de oprichtingsakte erop naslaat, ziet dat de Vereniging Unilever Gepensioneerden inmiddels ruim 15 jaar uw pensioenbelangen behartigt. 

Om precies te zijn vanaf 1 april 2008. Die oprichting betekent niet dat er tot die tijd niet aan belangenbehartiging werd gedaan. Integendeel. De wat oudere leden weten ongetwijfeld nog van de RUG, de Raad van Unilever Gepensioneerden. Een overlegorgaan met een belangrijke rol voor onder meer de toenmalige, lokale actieve gepensioneerdenverenigingen. Wat de redenen waren deze RUG te transformeren naar de huidige VUG weten Ube Toolens, Theo Rutten en Joba van den Berg-Jansen, enkele sleutelfiguren van het eerste VUG-uur, als geen ander.
 

“De keuze om de VUG op te richten, dateert uit de One Unilever periode waarin Unilever tal van zaken aan het samenvoegen was”, vertelt Ube Toolens die in aanloop naar de start van de VUG een prominente rol speelde in de toenmalige belangenbehartiging van gepensioneerden. “Eind 20e eeuw overlegden afgevaardigden van de toen nog negen actieve werkmaatschappijen zo’n tweemaal per jaar met de personeelsdirecteur van wat de Nederlandse Unilever Bedrijven (NUB) heette. Gesprekken voerde de personeelsdirecteur daarnaast ook met de CVUG, destijds de centrale en onafhankelijke vertegenwoordiger van gepensioneerden met zo’n 3.000 leden. Deze tien deelnemende partijen vormden samen de Raad van Unilever Gepensioneerden, kortweg RUG. Ook was er al een Deelnemersraad, een wettelijke vertegenwoordiging van deelnemers in het pensioenfonds, waarin werd gesproken over pensioenbelangen. In die Deelnemersraad waren naast de actieve medewerkers ook gepensioneerden vertegenwoordigd, maar die hadden hier geen stemrecht. Een groot gemis, dat zich pas goed ging wreken op het moment dat het aantal gepensioneerden dat van het aantal actieve medewerkers ging overtreffen. In de jaren na 2005 ontwikkelde de RUG als belangenbehartiger van gepensioneerden zich van lieverlee tot een heuse vereniging. Compleet met statuten en sindsdien ook met stemrecht op het gebied van onze pensioenbelangen. Ik had de eer voorzitter te mogen zijn van deze voor gepensioneerden steeds belangrijker wordende groep.”

De lancering begin 21e eeuw van Unilever’s efficiëntieslag kreeg verregaande gevolgen niet alleen op het brede terrein van personeelszaken, maar binnen de gehele Unilever-organisatie. Zo werd bijvoorbeeld de Europese Supply Chain organisatie opgezet met grote gevolgen voor onder meer diverse fabrieken in Nederland. Ook werden er zogenoemde Shared Services georganiseerd en zou de Unilever Beleggings Bank (UBB) stoppen. Daarnaast werd in die tijd de Onderlinge Waarborg Maatschappij Steun bij Ziekte omgezet in de Stichting SbZ, dit met name door een wetswijziging. Liesbeth Korswagen was de drijvende kracht bij SbZ.

Het was volgens Ube Toolens onontkoombaar dat deze ontwikkeling ook het overleg van Unilever met zijn gepensioneerden ging raken. “Het weliswaar sterk versnipperde overleg via de RUG maar ook met de CVUG en de individuele werkmaatschappijen paste niet meer in deze tijd. Unilever gaf aan voortaan nog maar te willen overleggen via één gecombineerd loket voor gepensioneerden.”

Intensief overleg werd hierna gevoerd met de deelnemende werkmaatschappijen en hun personeelsverenigingen. “Er moest veel worden gemasseerd. De traditionele individuele relaties met Unilever Nederland moesten plaats maken voor één gezamenlijk overlegorgaan voor álle gepensioneerden. Ik herinner mij nog goed dat Bert Dekker zich de blaren op zijn tong moest praten om de verenigingen in Oss en met name Delft te overtuigen mee over te gaan. Dat nieuwe overlegorgaan zou de Vereniging Unilever Gepensioneerden (VUG) worden, een vereniging, die na intensieve voorbereidingen eind 2007, uiteindelijk formeel op 1 april 2008 van start kon gaan.”

Als verantwoordelijke voor de arbeidsverhoudingen binnen Unilever Nederland en Europa was Joba van den Berg-Jansen nauw betrokken bij de grote reorganisatieprojecten die uiteindelijk ook hebben geleid tot de oprichting van de VUG.

Of het onder die One Unilever noemer was de VUG op te richten, dat kan Joba van den Berg-Jansen zich niet meer herinneren. “Feit is dat er rond 2005 een ingrijpende omslag startte binnen Unilever. In mijn rol van director industrial & employee relations en als verantwoordelijke voor de arbeidsverhoudingen binnen Unilever Nederland en Europa was ik in die periode nauw betrokken bij de grote Shared Services reorganisatieprojecten op het gebied van personeelszaken (HR/Peoplelink), automatisering (ICT) en finance (Finance Focus) en de sluiting van diverse fabrieken. Stroomlijnen, het vereenvoudigen en uniformeren van processen en documenten, werd de nieuwe standaard. Die ontwikkeling kreeg gaandeweg ook gevolgen voor het overleg dat Unilever Nederland doorlopend voerde met de individuele gepensioneerdenverenigingen van de verschillende werkmaatschappijen. Een sterk versnipperd overleg dat vaak per werkmaatschappij verschilde qua onderwerp en werkwijze. Onderwerpen die in de gesprekken dan op tafel kwamen, lagen veelal op het vlak van pensioenen, sociale activiteiten en – ook niet onbelangrijk – de wijze en mate waarop Unilever die activiteiten - doorgaans financieel - ondersteunde. Het stroomlijnen van dit sterk versnipperde overleg moest ook hier het nieuwe motto worden.”

Met die boodschap toog Joba van den Berg naar het toenmalige bestuur van de RUG: “De gesprekken met de individuele bedrijven zouden gaan stoppen. Unilever wilde voortaan overleggen met nog maar één gezamenlijke gesprekspartner namens alle gepensioneerden.” Een ogenschijnlijk simpele opdracht die het startsein werd van een intensief en langdurig proces. “Een soms ook emotioneel proces”, herinnert Joba van den Berg zich goed, “waarin individuele lokale verenigingen soms het gevoel hadden dat hun jarenlange en met zorg opgebouwde en onderhouden relatie met Unilever uit hun handen wegglipte en dat zij dit alles moesten gaan overdragen aan dat ver weg gelegen ‘Rotterdam’ ”.

Op gepaste afstand volgde Joba van den Berg hierna de intensieve inspanningen van het  toenmalige RUG-bestuur. “Alle betrokken lokale verenigingen moesten er stuk voor stuk van worden overtuigd dat ze er individueel iets op zouden gaan inleveren, maar dat ze er door de nagestreefde bundeling van krachten per saldo veel meer voor terugkregen.”

Ïntussen liet Unilever zich ook niet onbetuigd. “Want wie A zegt, moet ook B zeggen. De ontwikkeling van de VUG als die zo sterk gewenste ene gesprekspartner namens alle gepensioneerden was Unilever veel waard. Unilever zag het van meet af aan als zijn plicht deze positieve ontwikkeling ook financieel te ondersteunen. Uiteindelijk resulteerde dit in heldere afspraken, waaronder ook Unilever bij de feitelijke oprichting van de VUG met overtuiging haar handtekening heeft gezet.”

De start van de VUG in 2008 werd het moment dat vertrekkend voorzitter Ube Toolens (links) de voorzittershamer zou overdragen aan zijn opvolger Theo Rutten.

De start van de VUG in 2008 werd het moment dat voorzitter Ube Toolens de voorzittershamer zou overdragen aan zijn opvolger Theo Rutten. Een logische mutatie want Theo was de voorafgaande jaren op persoonlijke titel reeds enkele jaren aanwezig bij alle RUG ledenvergaderingen. “Er waren een paar personen zoals ik, die hadden aangegeven belangstelling te hebben voor de belangenbehartiging met name over pensioenafspraken. In die capaciteit als deelnemer aan de RUG ledenvergadering kwam ik op de hoogte van de wens van Unilever een ‘orgaan’ op te richten die alle gepensioneerden zou gaan vertegenwoordigen. Vervolgens benaderde Ube Toolens mij met de vraag of ik te zijner tijd dat orgaan zou willen leiden.”

Na zijn bevestigende antwoord ging Theo Rutten meewerken met de bestuursleden van de RUG en CVUG in de realisatie van de latere VUG. “Ik vond het ten eerste belangrijk een goed bestuur van de VUG te vormen, waarin de juiste personen met de juiste instelling en kennis van zaken aanwezig waren. Vervolgens vond ik dat ook de doelstelling en taakomschrijving van de VUG op het gebied van zowel belangenbehartiging als Ontspanning & Ontmoeting goed duidelijk moesten worden gemaakt, met een taakverdeling in het bestuur. Tenslotte moest een modus operandi worden gemaakt hoe wij als bestuur zouden omgaan met de ‘oude’ gepensioneerdenverenigingen die bleven bestaan voor ontspannings- en ontmoetingsactiviteiten en de organisatie van inspraak en meningsvorming.”

“Die nieuwe organisatie VUG”, vervolgt Theo Rutten, “werd het centrale aanspreekpunt naar en van de gepensioneerden. Alle gepensioneerden werden in aanloop naar de VUG via een brief van Unilever en Progress geïnformeerd over de start van de VUG en uitgenodigd zich hierbij aan te melden als lid. Maar liefst 5.700 gepensioneerden gaven gehoor aan deze oproep en stapten in. Dat ledenaantal kreeg korte tijd later nog een enorme boost toen in 2009 besloten werd de pensioenen niet te indexeren. Het ledental schoot hierdoor omhoog naar meer dan 7.000, een landelijk unieke hoogte, gelet op het toen totale aantal gepensioneerden van 11.000!”

De start van de VUG bestendigde volgens Theo Rutten het wederzijds gerespecteerde overleg tussen Unilever en zijn gepensioneerden. “De stem van gepensioneerden bleef altijd gehoord met name ook in het VerantwoordingsOrgaan (VO), dat de eerdere Deelnemersraad opvolgde. In het huidige VO zijn de gepensioneerden nu wel aanwezig, zelfs getalsmatig in de meerderheid. Bij de totstandkoming van het nieuwe wettelijk geregelde Financieel Toetsingskader (Ftk) heeft Progress een drietal essentiële zaken opnieuw vastgelegd: het beleggingsbeleid, het individuele uitkeringsbeleid en het terugbetalingsbeleid. Menig element in dit nieuwe beleid kreeg vorm met bijdragen van de VUG, waarbij de naam Brord Wehmeyer zeker niet onvermeld mag blijven.”

Richting Progress-gepensioneerden blikt Theo Rutten ook graag terug op de periode waarin besloten werd tot de splitsing naar twee fondsen, Progress en Forward. “De VUG heeft zich altijd constructief opgesteld bij de keuze het pensioenfonds Progress te sluiten voor nieuwe pensioenopbouw en vervolgens voor alle bestaande en komende actieve deelnemers nieuwe pensioenopbouw te doen in het nieuwe fonds Forward. Het verschil tussen de twee fondsen is de Unilever-garantie, die wel geldt voor Progress, maar niet voor Forward. Forward is geheel voor rekening en risico van de deelnemers."

Sinds 2022 neemt de VUG de positie in dat Progress een gesloten fonds is en daarmee dus de mogelijkheid heeft in het bestaande pensioenregime (het nFTK) te blijven en niet in te varen naar het nieuwe pensioenstelsel (WTP). “Al die inspanningen hiervoor ook van VUG-zijde blijken uiteindelijk niet voor niets te zijn geweest.”

Inmiddels bestaat de VUG alweer ruim 15 jaar. Theo Rutten maakte in 2016 plaats voor de huidige voorzitter Nico Overbeeke, die alweer in zijn derde bestuurstermijn zit. Ook onder zijn voorzitterschap zet de VUG zich dagelijks in voor de belangen van alle gepensioneerden van Unilever.

Nico Overbeeke is het er met Ube Toolens en Theo Rutten over eens dat met 15 jaar VUG een mooie mijlpaal is bereikt. “Maar het werk is nog niet gedaan. Met enerzijds de zogenoemde hoorrechtregeling in de nieuwe pensioenwet, anderzijds de VUG als gesprekspartner richting Unilever APF ben je als VUG-lid er ook de komende jaren van verzekerd dat je stem maximaal wordt gehoord.”